Karen Baptist Convention

ပဝဲကီၢ်ထးခီလံ၁်စီဆှံကၠိအမံၤမ့ၢ် ‘‘ဖှုအီၣ်ဒွ့လံ၁်စီဆှံကၠိ’’ န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ် သ့ၣ်နီၣ်ဒီး တၢ်မၤ လၤကပီၤက့ၤပဖုအီၣ်ဒွ့အဂီၢ် ပယုၢ်န့ၢ်ကၠိအမံၤလၢ ဖုအီၣ်ဒွ့လံ၁်စီဆှံ ကၠိ (ကီၢ်ထးခီ) န့ၣ်လီၤ.  ဖုစီၤအီၣ်ဒွ့ မ့ၢ်သရၣ်သိၣ်လိတၢ်လၢ ခၠီကီၢ်အမံးရှၢၣ်ကၠိ လၢတၢ် ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ် သ့တကပၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ယလၢသူၣ်လၢသးတကပၤမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ် စံၣ်စိၤနု၁်ခိၣ်နၢ်တဂၤလၢ ခၠီကီၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲမၤသကိးတၢ်ဒီး ကိၤလၤမံးရှၢၣ် တဖၣ် လၢတၢ်သးခုကစီၣ် တၢ်မၤအဂီၢ် ခၠီဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်မၤလၤကပီၤအီၤ ဒ်သိး "Layman Missionary" တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤ ပလံ၁်စီဆှံကၠိအိၣ်အလီၢ် လၢအမ့ၢ် "Forest Gate" ကရၢၢ် အံၤမ့ၢ်ဝဲ အဝဲအကရၢၢ်ဒီး ဟ့ၣ်ဝဲပကီၢ်ထးခီဒ်သိး ကဒုးအိၣ်ထီၣ် လံ၁်စီဆှံကၠိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ဘှံးလၢ တၢ်မၤဝံၤဟဲက့ၤမၤယွၤ အတၢ်မၤလၢ ပကီၢ်ထးခီအပူၤမ့ၢ်တ့ၢ် ၦၤကလု၁်ခိၣ်နၢ် လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဂၤအသိး တုၤအသံတစုန့ၣ်လီၤ. 
ပဝဲကီၢ်ထးခီခိၣ်နၢ်တဖၣ် မံမီၢ်တ့ၢ်လံ ဒီးတိ၁်ပ၁်လၢ ကအိးထီၣ်လံ၁်စီဆှံ ကၠိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ် အကလု၁်ကလု၁်ဒီး ဒုးအိၣ်ထီၣ်တသ့ဒံးအဆၢ ကတီၢ် တၢ်လီၢ်အံၤပသူအီၤဒ်ပကီၢ် တီၤဖုၣ်တၢ်မၤလိလီၢ်အသိး တဘျုးနံၣ်ဖဲ ၂ဝဝ၇ နံၣ် ပကီၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤဖဲ ဝ့ၢ်ကလီအခါ စးထီၣ်စံးကတိၤအိၣ်ဖှိၣ် ဒ်သိးကဒုးအိၣ် ထီၣ် လံ၁်စီဆှံကၠိန့ၣ်လီၤ. ဃုထၢကမံးတံ၁်ဖိ (၉) ဂၤလၢ ကသုးကျဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ပ၁်ဖှိၣ်ဆိ လံ၁်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ လံ၁်ရိဖှိၣ်ဒၢးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သရၣ်သမါ လၢ ကသိၣ်လိတၢ်အဂီၢ် တအိၣ်ဒံးအဆၢကတီၢ် ကီၢ်နဲၣ်ရွဲၣ် ယကီၢ်ပိ၁်မုၣ်ကရၢနဲၣ်ရွဲၣ်, ကီၢ် ခ.တ.ၦၤနဲၣ်တၢ် ဒီးကီၢ်ၦၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် စးထီၣ်မၤသကိးတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂ဝ၁၁ လါ အီးထိဘၢၣ် (၁၁) သီန့ၣ် ပကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိ အိးထီၣ်ဘၣ်ဝဲဒီး ကၠိဖိအခီၣ်ထံးတဖုအိၣ် ဝဲ (၈) ဂၤဒီး ကၠိသရၣ်သိၣ်လိတၢ် လၢ၁်ဆၢလၢ၁်ကတီၢ် (၃) ဂၤဒီး သရၣ်သိၣ်လိတၢ် ခီဖး (၈) ဂၤန့ၣ်လီၤ. ကၠိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်ဝဲ CCRE (Certificate of Christian Religious Education)  တနံၣ်တၢ်မၤလိ C.TS (သၢနံၣ်တၢ်မၤလိ) ဒီးL.Th(လွံၢ် နံၣ်တၢ်မၤလိ) တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တုၤအခဲအံၤ ပကၠိမၤဘၣ်တၢ်ပျၢ်ကၠိအဘျီ (၁ဝ) ဘျီလံ ဒီး ကၠိဖိလီၢ်လံၤအိၣ်ဝဲ (၆၄) ဂၤန့ၣ်လီၤ. ၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄ တၢ်မၤလိနံၣ်အဂီၢ် ကၠိသရၣ် သိၣ်လိတၢ်လၢ၁်ဆၢလၢ၁်ကတီၢ် (၉) ဂၤ, သရၣ်သိၣ်လိတၢ်ခီဖး (၈) ဂၤဒီး ကၠိဖိအိၣ် ဝဲ (၂၉) ဂၤန့ၣ်လီၤ.

သရၣ်မုၣ်ခဲးဖၢၣ်စတံနၣ်

ဖုအီၣ်ဒွ့ လံ၁်စီဆှံကၠိ (ကီၢ်ထးခီ)

လံ၁်စီဆှံကၠိ မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢ တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်လၢတၢ်မၤဒိၣ်ထီၣ်လဲၢ် ထီၣ်ယွၤ အဘီအမုၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံ၁်စီဆှံကၠိအဆိကတၢၢ် လၢပကီၢ်ပံၤယီၤအပူၤ ဘၣ် တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ၁၈၃၆ နံၣ် ဖဲဝ့ၢ်မီၣ်လမၠဲၣ် ခီဖျိ Rev. Howard Macolm န့ၣ် လီၤ. ဖဲ ၁၈၄၅ နံၣ် သရၣ်ဘံန့Dr. J.G Binnay ဒုးအိၣ်ထီၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိလီၤဆီလၢ ၦၤကညီဖိတဖၣ်အဂီၢ် ဖဲဝ့ၢ်မီၣ်လမၠဲၣ် ထီလူၢ်ခိၣ်, ခဲအံၤမ့ၢ်ဝဲနီၢ်ဂံၢ် (၄) တီၤထီကၠိအိၣ်ဝဲ အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိအဆိကတၢၢ်တဖျၢၣ် လၢၦၤကညီအကျါန့ၣ်လီၤ. 
ဖဲ ၁၉၅၉ နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ လံ၁်စီဆှံကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်က့ၤသုးက့ၤအီၤဆူ သရၣ်ဝ့ၢ်တူးကၠိကရၢၢ်ပူၤ လၢဝ့ၢ်တကူၣ်န့ၣ်လီၤ. တုၤလီၤဆူ (၁၈၆၄) နံၤန့ၣ် ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်သုးက့ၤကဒီးအီၤဆူ ကီၢ်ပံၤယီၤဘျၢထံဝဲၤလီၢ်ခၢၣ်သး ဝ့ၢ်တကူၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢကၠိခိၣ်, ကၠိအထြၢးစတံတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်အသီတတီၤ လၢလံ၁်စီဆှံ ကၠိအဂီၢ်အဃိ ဖဲ(၁၈၉ဝ) နံၣ် သုးက့ၤကၠိအလီၢ်ဆူ လံ၁်စီဆှံကၠိကရၢၢ်အ့စ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဟီၣ်ခိၣ် တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီ (၁၉၃၈-၁၉၃၅) နံၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးဝံၤဝဲဒၣ်ဖဲ (၁၉၄၅) နံၣ်ဒီး ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်သုးက့ၤအီၤဆူ အ့စ့ၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ တၢ်လူၢ်ခိၣ်ဖဲ (၁၉၄၅) နံၣ်ဒီးအိၣ်ဝဲ တုၤအဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. 
တၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤတဲ၁်တူ၁်ဝဲ ဖဲလံ၁်စီဆှံကၠိပိ၁်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပိ၁်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ဘၣ်တၢ် က့ၤသုးက့ၤအီၤဆူ အ့စ့ၣ်တၢ်လူၢ်ခိၣ် အဆၢကတီၢ်အခါ သရၣ်အဲန့ၢ်ဒံၢ်ဝါဒီး ကၠးအ့တၢ် အိၣ်ဖှိၣ်သူၣ်က့သးၦၢ်တဖၣ် အိးထီၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိအဆိကတၢၢ် ဖဲကၠးအ့တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပူၤဖဲ (၁၉၃၁) နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ် တရံးအသးဒီးဖဲဟီၣ်ခိၣ် တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီ အခါ ကၠိဘၣ်တၢ်ပ၁်ကတီၢ်အမဲ၁်ညါ ပၦၤကလု၁်ဂဲၤလိ၁်ဃ့ထံဃ့ကီၢ်အဃိ တၢ် တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးအိၣ်ထီၣ်ကဒီး သန၁်က့ကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်ဟးစိ၁်ဝ့ၤဝီၤအီၤဆူ သဝီလၢခိ တတီၤဝံၤတတီၤလီၤ. လၢခံကတၢၢ် (၁၉၅၆)နံၣ် လါနူၤအါရံၣ် (၂၄) သီ, သူၣ်က့သးၦၢ် သသမါတဖၣ် အိၣ်ဖှိၣ်စံၣ်ညီၣ်တဲ၁်က့ၤဝဲလၢ တၢ်ကသုးက့ၤကၠိအံၤဆူ ကၠးအ့န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်တုၤခဲအံၤ ကၠိအိးထီၣ်က့ၤဝဲအလီၢ်ဖဲ ကၠိအိၣ်ဝဲအခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ (၁၉၅၆) နံၣ် ကၠိအံၤလဲၤတၢ်လၢ ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တုၤလီၤက့ၤလၢ (၁၉၆၈) နံၣ် ဒ်သိးကၠိအံၤလဲၤတၢ် ကသ့ဝဲကဆူၣ်ထီၣ်အဂီၢ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်က့ၤအီၤလၢ ကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိဒီး ကိးန့ၢ်အမံၤလၢ ကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ဖုကံၣ်ကူၣ် လံ၁်စီဆှံကၠိ ကၠးအ့န့ၣ်လီၤ.
ဖဲကီၢ်ကၠးအ့ ကဲထီၣ်က့ၤ ဆၢထၢၣ်က့ၤဝဲဒ် ကီၢ်တဘ့ၣ်အသိးအခါ ကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်အးလီၤက့ၤ ဖုကံၣ်ကူၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိဆူ ကီၢ်ကၠးအ့ဝံၤအလီၢ်ခံဝံၤ ကီၢ် ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်ဖိလံၤတဖၣ် စံးဝဲလၢ ပကမၤသီအီၣ်သီန့ၣ်လီၤ. စိၤဆၢကတီၢ်ဖဲ အခါန့ၣ် ပကဃုမၤန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီး ပကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကီမးဘၣ်ဆၣ် ယွၤမၤန့ၢ်ၦၤအဃိ ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ညီညီဖိန့ၣ်လီၤ. လၢခံ ကတၢၢ်ပမၤန့ၢ်ဘၣ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢ ပကတ့ထီၣ်ပလံ၁်စီဆှံကၠိအသီအံၤလၢ ဝ့ၢ်တၢ်ကြဲၢ်န့ၣ် လီၤ. ပကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိကရၢၢ် အဟီၣ်ခိၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် (၁၅) အ့ကၢၣ် ဒီးပသူၣ်ထီၣ်ဘၣ် ကၠိအတၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖျၢၣ်ဘၣ်တဖျၢၣ် ဒ်ကၠိအက့ၢ်အဂီၤ လိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. 
ပကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ လၢအိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ ဝ့ၢ်တၢ်ကြဲၢ်အံၤ ပစးထီၣ်အိးထီၣ်ဘၣ်ပကၠိအတၢ်မၤလိဖဲ (၂ဝ၁၂)နံၣ်ဒီး အိၣ်လံ (၁၁) နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပကီၢ်ကၠိအတၢ်တိ၁်ထူမ့ၢ်ဝဲ‘‘ဂဲၤဆၢထၢၣ် ကပီၤထီၣ်တက့ၢ်’’ ၆ဝး၁ န့ၣ်လီၤ. ပကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိအံၤ မ့ၢ်လၢကစၢ်ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ လၢ အနံၣ် (၁ဝ) အတီၢ်ပူၤ ဆံးစၢ်ထီၣ်ဘၣ်ဖိမုၣ်ဖိခွါ ၦၤမၤယွၤအတၢ်မၤ C.TS (၆၅) ဂၤ L.Th(၇၁) ဂၤ Special(၇) ဂၤ Music(၂ဝ) ဂၤခဲလၢ၁် ပ၁်ဖှိၣ်အိၣ်ဝဲလံ (၁၆၃) ဂၤလံန့ၣ်လီၤ. 
တနံၤအံၤ ပအိးထီၣ်ဘၣ်က့ၤပကၠိဖဲ (၇.၆.၂ဝ၂၃) မုၢ်သၢနံၤ ဂီၤ (၁ဝးဝဝ) နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ. (၆.၆.၂ဝ၂၃) ဂီၤ (၁ဝးဝဝ) နၣ်ရံၣ်အိၣ်ဒီး ကၠိပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံ၁် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ.

က. ကၠိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်
က. (၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄) တၢ်မၤလိနံၣ်အပူၤ ပကၠိဖိအိၣ်ဝဲ C.TS  (၄ဝ) ဂၤ L.Th (၆၆) ဂၤ Special (၇၃)ဂၤ ဒီး Music(၇) ဂၤ ခဲလၢ၁်ပ၁်ဖှိၣ်အိၣ်ဝဲ (၁၁၆) ဂၤ န့ၣ်လီၤ.

ခ.သရၣ်,သရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ်လၢ၁်ဆၢလၢ၁်ကတီၢ်အိၣ်ဝဲ
မုၣ် (၈) ဂၤဒီး ခွါ (၃)ဂၤ, ခီဖးသရၣ်သရၣ်မုၣ် ခွါ (၂) ဂၤ, မုၣ်(၁) ဂၤ, ခဲလၢ၁် (၁၄) ဂၤန့ၣ်လီၤ.

ဂ. ၂ဝ၂၂-၂ဝ၂၃ တၢ်မၤလိနံၣ် ကၠိဖိလၢအဖျိထီၣ်
C.TS(၆) ဂၤ  L.Th(၉) ဂၤ Special (၃) ဂၤ, ဒီး Music (၇) ဂၤ ခဲလၢ၁်ပ၁်ဖှိၣ်အိၣ်ဝဲ (၂၅) ဂၤန့ၣ်လီၤ. 

ဃ. ကၠိအတၢ်မၤလိမၤဒိးတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ
C.TS- သၢနံၣ်တၢ်မၤလိ
       L.Th- လွံၢ်နံၣ်တၢ်မၤလိ
Music- ခံနံၣ်တၢ်မၤလိ ဒီး
Special- တနံၣ်တၢ်မၤလိ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

သရၣ်မုၣ်ဒီးကထၢၣ်လဘၤနိၣ်

ကၠိခိၣ်ဒိၣ်

ကီၢ်ပၠံၣ်-သၣ်ယဝတံၣ်ကညီဘျၢထံခရံ၁်ဖိ လံ၁်စီဆှံကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်စး ထီၣ်အီၤဖဲ (၁၉၄၈) နံၣ် ဒ်ကီၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အကၠိ ဖဲသၣ်ယၣ်ဝတံၣ်လၢၦၤလၢအသး ဆူၣ်လၢကမၤ တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိအကတီၢ် မ့ၢ်ဝဲ (၆)လါ တၢ်မၤလိ ယၦၤပၢဆှၢနဲၣ်ကျဲသိၣ်လိတၢ်မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်အိကလ့ (ကူမံနဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်) ဒီးကၠိဖိအဆိကတၢၢ်အိၣ်ဝဲ (၇) ဂၤလီၤ. ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢအီၤ လၢကမံးတံ၁်ဆၣ် တဖု လၢကၠိဃုထၢပ၁်လီၤဝဲဒီး ၦၤအခိၣ်မ့ၢ်ပဒိၣ်ဖိကွ့န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်ကၠိ အံၤ ဘၣ်တၢ်အိးထီၣ်အီၤ တနံၣ်ဝံၤ တၢ်ဆိကတီၢ်အီၤခီဖျိ ၦၤကလု၁်တဖၣ် အတၢ်ဂံၢ် ဂု၁်လိ၁် သးဒီး ထံကီၢ်တမု၁်တခုၣ်အဃိလီၤ.
ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်အိးထီၣ်ကဒါက့ၤအီၤဖဲ (၁၉၅၅) နံၣ် ယကီၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် (၆၈) ဘျီတဘျီလၢ လီၤဘၣ်ဖဲ ဝ့ၢ်လဲးပတါအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိတၢ်မၤလိစးထီၣ်က့ၤဖဲ လါမ့ၤဒီး ကၠိခိၣ်မ့ၢ်ဝဲသရၣ်သီရၣ်ဒီး သရၣ်, သရၣ်မုၣ်လၢမၤသကိးတၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်ဖလီရ့ၣ်ဒီး သရၣ်ယိၤစ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ဖဲ (၁၉၅၈) နံၣ်န့ၣ် သရၣ်အီၣ်သၣ်ထူ မ့ၢ်ကၠိခိၣ်, ဒီးဖဲ (၁၉၅၉) နံၣ်န့ၣ် သရၣ်မီၣ်လူ မ့ၢ်က့ၤကၠိခိၣ်ဒီး ၦၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်ဖလီရ့ၣ်ဒီး သရၣ်ကံဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. ကၠိတၢ်မၤလိ အတီၤဘၣ်တၢ်သုး ထီထီၣ်အီၤဆူ (၃) နံၣ်တၢ်မၤလိန့ၣ်လီၤ. ဖဲ (၁၉၆၅-၁၉ရဝ) နံၣ်န့ၣ် သရၣ်မုၣ်ဖလီရ့ၣ်မ့ၢ် ကၠိခိၣ်ဒီး ပဒိၣ်ဘိဘိကၠံနု၁်လီၤ သိၣ်လိစၢၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁၉၇ဝ-၁၉ရ၃) နံၣ် ကတီၢ် သရၣ်မုၣ်ခြံၣ်စဲသမၢၣ် မ့ၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်ကၠိခိၣ် ယဒီးဖဲ (၁၉၇၃) နံၣ်အံၤ မ့ၢ်လၢ ထံဖိကီၢ်ဖိလၢ ကဟဲလီၤမၤလိတၢ်တအိၣ်ဘၣ် ဒီးလၢတၢ်မၤဘူၣ်မၤတီၢ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲ တဖၣ်အိၣ်ထီၣ်အဃိ ကၠိဘၣ်တၢ်ဆိကတီၢ်ကွံ၁်အီၤန့ၣ်လီၤ. 
မ့ၢ်လၢကစၢ် ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်အိးထီၣ်က့ၤအီၤဖဲ (၂ဝဝ၄) နံၣ် ယလါယူၤ (၂)သီ ယကၠိခိၣ်မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်အဲလ့ၣ်ဖီဒီး သရၣ်မုၣ်ထြံထၣ်ထူ, သရၣ်မုၣ်အဲၣ်ဆၢခုၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ်တဖၣ်, ညါကဲလ့ၣ် မ့ၢ်ကၠိၦၤပၢၤ စ့, နီၢ်ဟဲလၢၢ် မ့ၢ်ကၠိဝဲၤဒၢးခိၣ် ဒီးကၠိဖိအိၣ် (၁၂) ဂၤန့ၣ်လီၤ. 
ကၠိအတၢ်တိ၁်ထူ - ခရံာ်အတၢ်ကိးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်
မးသဲ ၂၈း၁၉-၂ဝ, မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး လဲၤဒုးကဲထီၣ်ၦၤအကလု၁်တဖၣ် ခဲလၢ၁် လၢယပျဲၢ်ယဘီၣ်တက့ၢ်. ဒီးဘျၢအီၤလၢပၢ်, ဒီးဖိခွါ ဒီးသးစီဆှံအမံၤအပူၤတက့ၢ်. ဒီး သိၣ်လိသီလိအီၤ, ဒ်သိးအကတိၢ်န့ၢ် ကယဲၢ်တၢ်လၢ ယမၤလိ၁်တ့ၢ်သုခဲလၢ၁်တက့ၢ်. ဒီးကွၢ်ကွၢ်ယအိၣ်ဒီးသု ကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲး တုၤတၢ်အစိၤကတၢၢ်လီၤ.

သရၣ်မုၣ်ဒိၣ်အဲလ့ၣ်ဖီ
                ကၠိခိၣ်

ကီၢ်ပကိတကူၣ် ကညီဘျၢထံလံ၁်စီဆှံကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ကီၢ်ပကိတကူၣ် ခိၣ်နၢ်, သရၣ်သမါတဖၣ် ဖဲ (၂ဝဝ၅-၂ဝဝ၆) တၢ်မၤလိနံၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤအိၣ်သူၣ်လီၤအသးဖဲ ကဝီၤဖးဒိၣ် (၄) တီၣ်ယၣ်ကူကျဲ, အဲတကီၣ်ဝ့ၢ် , ပကိကီၢ် ဆၣ်, ပကိကီၢ်ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိကရၢၢ်အံၤ အိၣ်ဖဲ ကီၢ်ပကိတကူၣ် အဟီၣ် ခိၣ်လီၢ်အပူၤဒီး အကဝီၤအလဲၣ်မ့ၢ်ဝဲ ခီၣ်ယီၢ် (၄၅ဝ x ၄၅ဝ) န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိနံၣ် စးထီၣ်အခီၣ်ထံးအဝီန့ၣ် တၢ်သိၣ်လိအတီၤ မ့ၢ်ဝဲ တီၤထီယွၤဂ့ၢ်ပီညါတၢ်မၤလိ (L.Th) ဒီး ခွဲးလီၤဆီ (Special) တၢ်မၤလိအတီၤန့ၣ်လီၤ. (၂ဝ၁ဝ) နံၣ် ၦၤကညီဘျၢထံ ခဝ့ရှၢၣ်ကမျၢၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤဘၣ်ဖဲ ကီၢ်ထးခီအခါ ဘၣ်တၢ်တူၢ်လိ၁် ပကၠိအံၤ ဒ်အမ့ၢ် ၦၤကညီဘျၢထံခဝရှၢၣ်ယွၤဂ့ၢ်ပီညါဝဲၤကျိၤအကၠိတဖျၢၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. တရဲၣ်ဃီ ဘၣ် တၢ်တူၢ်လိ၁်အီၤဒ်အမ့ၢ် ကီၢ်ပယီၤဘျၢထံယွၤဂ့ၢ်ပီညါဝဲၤကျိၤ အကၠိတဖျၢၣ်အသိးန့ၣ် လီၤ. 
ကၠိခိၣ်အဆိကတၢၢ်မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်ဒိၣ်မုၢ်စိ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢ ၦၤကညီ ဘျၢထံခဝ့ရှၢၣ်ယွၤဂ့ၢ်ပီညါဖၠၣ်စိမိၤ သရၣ်သိၣ်လိတၢ် လၢ၁်ဆၢလၢ၁်ကတီၢ်အဃိ (၂ဝဝ၆) နံၣ် ကီၢ်ကမျၢၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤဘၣ်ဖဲ ကူသၣ်ဒ့ခရံာ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကတီၢ် စံၣ် ညီၣ်အၢၣ်လီၤပ၁်ဂၢၢ်ပ၁်ကျၢၤဟ့ၣ်က့ၤ ကၠိခိၣ်မူဒါလီၢ်လၤဆူ သရၣ်ဒိၣ်မီလ့အအိၣ် န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲ (၂ဝဝ၆- ၂ဝဝရ) တၢ်မၤလိနံၣ်န့ၣ် ကၠိခိၣ်မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်မီလ့ န့ၣ် လီၤ. (၂ဝဝ၈ - ၂ဝဝ၉) တၢ်မၤလိနံၣ်တၢ်ပျၢ်ကၠိအကတီၢ်န့ၣ် သရၣ်ဒိၣ်မီလ့ အိၣ်ဘှံး က့ၤလၢကၠိခိၣ်အလီၢ်ဒီး ဟ့ၣ်မူဟ့ၣ်ဒါက့ၤ ကၠိခိၣ်လီၢ်လၤအံၤဆူ သရၣ်မုၣ်ခုၣ်လၣ်ဖီ အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲ (၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ) တၢ်မၤလိနံၣ် ဒီးတုၤခဲအံၤ ကၠိခိၣ်မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်ဒီးကထၢၣ်ခုၣ်လၣ်ဖီန့ၣ်လီၤ. 
(၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ) တၢ်မၤလိနံၣ်န့ၣ် ပကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိ ပဒုးအိၣ်ထီၣ်ဘၣ် တၢ် သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ၦၢ် ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဒ့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိကမံးတံ၁်မၤတၢ် ဒီးကၠိထြၢး စတံဘၣ်တၢ်ကရၢကရိထီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. (၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ) ထြၢးစတံအၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ် နီၤ (၁) တဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်ဒီးကထၢၣ်ဒဲနယဲၣ်ထူ ဒီး (၂) ဂၤတဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ် ကၠီၣ်စိန့ၣ်လီၤ. (၂ဝ၁၅ - ၂ဝ၁၆) တုၤ (၂ဝ၂ ဝ- ၂ဝ၂၁) တၢ်မၤလိနံၣ်အဂီၢ် ထြၢးစတံ အၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ (၁) တဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်ဒိၣ်ဒီးကထၢၣ်မုၢ်စိဒီး (၂) ဂၤတဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်သးကျၢၤန့ၣ်လီၤ. (၂ဝ၂၂ - ၂ဝ၂၃) တၢ်မၤလိနံၣ် ဒီးတုၤခဲအံၤ ထြၢးစတံ အၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ (၁) တဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်ဒီးထၢၣ် ယွၤဘျုးထူဒီး (၂) ဂၤတဂၤ မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်လီဒၢၣ်န့ၣ်လီၤ. 
(၂ဝဝ၉ - ၂ဝ၁ဝ) တုၤ (၂ဝ၁၁ - ၂ဝ၁၂) တၢ်မၤလိနံၣ်အဂီၢ် ကၠိခိၣ်စၢၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်ရှမူၤအ့လးန့ၣ်လီၤ. (၂ဝ၁၃ -၂ဝ၁၄) တုၤ (၂ဝ၁၅ -၂ဝ၁၆) တၢ်မၤလိနံၣ် အဂီၢ် ကၠိခိၣ်စၢၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်ဒီးကထၢၣ်မိစဲးသ့ န့ၣ်လီၤ. (၂ဝ၁၉ - ၂ဝ၂ဝ) တုၤ ခဲအံၤ ကၠိခိၣ်စၢၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ရီးကံၣ်စ့ န့ၣ်လီၤ. 
(၂ဝ၂၃ -၂ဝ၂၄) တၢ်မၤလိနံၣ်အဂီၢ် သရၣ်သိၣ်လိတၢ် လၢ၁်ဆၢလၢ၁်ကတီၢ် အိၣ် (၅) ဂၤ ဒီးမု၁်သးမၤကလီ အိၣ်ဝဲ (၈) ဂၤန့ၣ်လီၤ. (၂ဝ၂၂ -၂ဝ၂၃) တၢ်မၤလိနံၣ် တၢ်ထၢဖှိၣ်က့ၤ ကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိအတၢ်သူၣ် ထီၣ်စရီအခါ တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢအမ့ၢ် ကၠိခိၣ်အိၣ်ဟံၣ် တကထၢ (၁) ဖျၢၣ်, ကၠိခိၣ်စၢၤ အိၣ်ဟံၣ်တကထၢ (၁) ဖျၢၣ် , သရၣ်သမါအိၣ်ဟံၣ် ခံကထၢ ခံကဆူး (၁) ဖျၢၣ်, ပိ၁်မုၣ် ဖိအဂီၢ်ကၠိဒွဲခံကထၢ (၁) ဖျၢၣ်, ပိ၁်ခွါဖိအဂီၢ် ကၠိဒွဲ (အဖီလ၁်) ဒီးလံ၁်ဖှိၣ်ဒၢး (အခၢၣ် သး) အဂီၢ်တၢ်သူၣ်ထီၣ် ခံကထၢဒီးတဝ၁် (၁) ဖျၢၣ်, တၢ်သိၣ်လိအလီၢ် တကထၢ ခံဒၢး (၁) ဖျၢၣ်, တၢ်ဘါလီၢ်ဒီး ကၠိဝဲၤဒၢး (အဖီခိၣ်) ဒီးတၢ်သိၣ်လိလီၢ်အဂီၢ် (အဖီလ၁်) တၢ် သူၣ်ထီၣ်မိၢ်ၦၢ်ခံကထၢ (၁) ဖျၢၣ်, တၢ်ပ၁်ဖှိၣ်ထီရီၤအဂီၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်တကထၢ (၁) ဖျၢၣ် ဒီးတၢ်အီၣ်မ့ၤအလီၢ်တကထၢ (၁) ဖျၢၣ် န့ၣ်လီၤ.
ထံပူၤဟီၣ်လဲၤ စုမုၢ်ဒိၣ် (၂) စုမုၢ်ဒိၣ် (၁) ပူၤဒီး (၄) စုမုၢ်ဒိၣ် (၁) ပူၤန့ၣ်လီၤ. 
တၢ်သိၣ်လိအတီၤမ့ၢ်ဝဲ တီၤထီယွၤဂ့ၢ်ပီညါတၢ်မၤလိ L.Th, တီၤခၢၣ်သးယွၤဂ့ၢ်ပီညါတၢ်မၤလိ (C.Th) ဒီး ခွဲးလီၤဆီ (Special) တၢ်မၤလိအတီၤန့ၣ်လီၤ. (၂ဝ၂၃ - ၂ဝ၂၄) တၢ်မၤလိနံၣ်န့ၣ် ပစးထီၣ်ဘၣ်တၢ်မၤလိတီၤ အသီတတီၤလၢအမ့ၢ် (B.T.S) န့ၣ်လီၤ.

သရၣ်မုၣ်ဒိၣ်ဒီးကထၢၣ်ခုၣ်လၣ်ဖီ
                ကၠိခိၣ်

ဖုစီၤဘူးလံ၁်စီဆှံကၠိ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ကၠိစီဆှံတဖျၢၣ်လၢ အအိၣ် ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်မၠီမၠးအပူၤ ဖဲ ၁၉၆၉ နံၣ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ကၠိအမီထိၣ်မ့ၢ်ဝဲ ‘‘ယဂီၢ်ယမူမ့ၢ်ခရံာ်’’  ဖံးလံးပံၤ ၁း၂၁ န့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤအိၣ်သူၣ်လီၤအသးဖဲ ကမျၢကမါ လၢ အစီၤစုၤဒီး ဝ့ၢ်မၠီမၠး သၢမံၤလ၁်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်အဃိ ဖုစီၤဘူးလံ၁်စီဆှံ ကၠိအံၤ , ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤ ကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် ၦၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤအသး, ကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, တီခိၣ်ရိၣ်မဲ 
သုးတၢ်ကျဲၤတၢ်လၢ ကၠိအတၢ်လိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ထိကၠဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလၤကပီၤယွၤဒီး ဖုစီၤဘူးအဂီၢ် ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်ယုၢ် န့ၢ်အမံၤလၢ ဖုစီၤဘူးလံ၁်စီဆှံကၠိ န့ၣ်လီၤ. သရၣ်အဆိကကတၢၢ်လၢ ကၠိအံၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်မျီ၁်လီၤ ဒီးသရၣ်ဒိၣ်ဝါဒိၣ် န့ၣ်လီၤ. ကၠိခိၣ်အဆိကတၢၢ်တဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ် မျီ၁်လီၤ ယကၠိခိၣ်ခံဂၤတဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်ဒိၣ်ဝါဒိၣ် ဒီးကၠိခိၣ်သၢဂၤတဂၤမ့ၢ်ဝဲ သရၣ်မုၣ်ဒီး ကထၢၣ်လီရၣ်မိ န့ၣ်လီၤ. ကၠိစးထီၣ်အိးထီၣ်အသး ဃု၁်ဒီးတၢ်ဘါအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲဖဲ ၁၉၆၉ လါအီကူ၁် ၁၇ သီဒီး တၢ်စးထီၣ်ကၠိဖဲ လါအီကူ၁် ၁၈ သီန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၉၄ နံၣ်န့ၣ် ကၠိအတၢ်လဲၤၦဲၤထီၣ် ၂၅ နံၣ် ဒီးလၢတၢ်ပနီၣ်အဂီၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲယူဘလံၤအတၢ်သူၣ်ထီၣ် ခံကထြၢတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂ဝ၁၉ န့ၣ် ကၠိအတၢ်လဲၤၦဲၤထီၣ်ဝဲဒၣ် အနံၣ် (၅ဝ) ယအိၣ်ဒီး တၢ်ပနီၣ်လၢအမ့ၢ် ႇူဘလံၤ အလၢၢ်ထူၣ် ယဖျိကၠိၣ်ဟံၣ်ခံဖျၢၣ် (ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတဖျၢၣ်ဒီး ထံဂၤကီၢ်ဂၤတဖျၢၣ်) န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ ကၠိစးထီၣ်အိးထီၣ် အသးတုၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကၠိအတၢ်တိ၁်လၢ ဘၣ်တၢ်ဟံးဃ၁်စိ၁်မူအီၤ မ့ၢ်ဒ်လ၁် အံၤအသိးန့ၣ်လီၤ. 
၁. ဒ်သိးဖိမုၣ်ဖိခွါတဖၣ် ကအိၣ်ဘၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ မၤလိဘၣ်ကစၢ်ယွၤအကလုၢ် ကထါ, ခရံ၁်ဖိအတၢ်စူၢ်တၢ်န၁် , ဒီးထူဂ့ၢ်ယွၤကျိၤလၢ အဘၣ်ဝဲတီဝဲအဂီၢ်.
၂.  ၦၤလၢအသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ ယသးအိၣ်မၤတၢ်သးခုကစီၣ် အတၢ်မၤတဖၣ် ကမၤဘၣ်ဝဲအဂီၢ်
၃.  ဒ်သိးကဒုးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ယွၤအခ့အၦၤ ၦၤမၤတၢ်ဖိလၢ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ ဒီးမၤစၢၤ ဘၣ်က့ၤမိၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် အတၢ်လိၣ်အဂီၢ်. 
၄. ဒ်သိးကကတဲ၁်ကတီၤသိၣ်လိကၠိဖိမုၣ်ခွါ လၢကသ့ကဲခိၣ်ကဲနၢ်လၢ သူၣ်ဂ့ၢ်သး ကျိၤ
၅.  ၦၤလၢသးအိၣ်မၤလိကစၢ်ယွၤ ကလုၢ်ကထါတဖၣ် ကမၤလိဘၣ်တၢ်လၢ တၢ် လၢ၁် ဘူၣ်လၢ၁်စ့ၤစှၤစှၤအဂီၢ်.
ကၠိတဖျၢၣ်အံၤ အတၢ်လဲၤအိၣ်ဒီး အတၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးဘၣ်ဆၣ် လၢယွၤ အဘျုးအဃိ လဲၤတရံးအသးတုၤမုၢ် မဆါတနံၤဒီး ဆံးစၢ်ထီၣ်ဘၣ်ၦၤမၤကစၢ်ယွၤအတၢ် မၤသ့ၣ်တဖၣ် အါမးန့ၣ်လီၤ.

သရၣ်ထူခုၣ်

ကၠိခိၣ်

ကိၣ်သၣ်ဖၠူၣ်ယွၤဂ့ၢ်ပီညါစ့ၤမ့ၤနရံ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤဖဲ ၁၉၄၂ နံၣ်န့ၣ် လီၤ. မ့ၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိလၢ အဘၣ်ထွဲဒီး ကီၢ်ပသံၣ်မၠီမၠးအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် သကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖဲကၠိအံၤစးထီၣ်အသးန့ၣ် အမံၤမ့ၢ်ဒၣ် ကိၣ်သၣ်ဖၠူၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိန့ၣ်လီၤ. ကၠိ အတၢ်တိ၁်ထူမ့ၢ်ဝဲ ‘တၢ်သ့ၣ်ညါဒီးတၢ်မၤ’’ ‘‘To Know and To Serve ’’န့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤဖဲဘၣ်တၢ်စးထီၣ်အီၤ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် သၢနံၣ်အတၢ်မၤလိလၢ ၦၤ ကမၤတၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီးလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၇၂ နံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်သုးထီၣ်အီၤဆူ လွံၢ်နံၣ်အတၢ်မၤလိလၢအမ့ၢ်ဝဲ L.Th န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၈၂ နံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တနံၣ်တၢ်မၤလိလၢအမ့ၢ် ခရံ၁်ဖိတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ (Christian Education) တီၤဒီး ဖဲ ၁၉၉၇နံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆိကတီၢ်ကွံ၁်အီၤန့ၣ် လီၤ. ဖဲ ၁၉၈၅ နံၣ်န့ၣ်Diploma in Theology ခံနံၣ် ဟါတၢ်မၤလိ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ် ထီၣ်အီၤဒီး ဖဲ ၂ဝဝ၅ နံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆီတလဲက့ၤအမံၤလၢ Bechelor of Theological Studies  န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ဖဲ ၂ဝ၁၅ နံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢၦၤမၤလိတၢ်ဖိ စှၤလီၤ အဃိဒီး ဘၣ်တၢ်ဆိကတီၢ်ကွံ၁်အီၤန့ၣ်လီၤ. 
ဖဲ ၁၉၉၈ နံၣ်န့ၣ် ကၠိအံၤအမံၤဘၣ်တၢ်ကိးက့ၤအီၤလၢ ကိၣ်သၣ်ဖၠူၣ်ယွၤဂ့ၢ် ပီညါစ့ၤမ့ၤနရံ (Ko Tha Byu Theological Seminary) ဒီးဖဲနံၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ် ထီၣ်Bachelor of Theology  အတီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂ဝဝ၁ နံၣ်န့ၣ် L.Th, B.Th တီၤ တဖၣ် ဘၣ်တၢ်တူၢ်လိ၁်အီၤလၢ (ATESEA) န့ၣ်လီၤ. Master of Divinity (M.Div)) တီၤ ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်အီၤဖဲ ၂ဝ၁၄ ဒီး ဘၣ်တၢ်တူၢ်လိ၁်အီၤလၢ (ATESEA) ဖဲ ၂ဝ၁၆ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ ပကၠိအိၣ်ဒီးတၢ်မၤလိ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ထဲလွံၢ်နံၣ်လၢအမ့ၢ်ဝဲL.Th, B.Min, B.Th, M.Div တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကီၢ်သၢကီၢ်လၢအမ့ၢ် ကီၢ်ချၢၣ်လွံၣ်ထူၣ်၊ ကီၢ်ပကိတကူၣ်၊ ကီၢ်ပၠံၣ်သၣ်ယၣ်ဝတံၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပ၁်ဖှိၣ်မၤသကိးဖှိၣ်စၢၤတၢ်မၤလိ ဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၂-၂၄သီႇ ၂ဝ၂၃နံၣ် လၢကီၢ်ပၠံၣ်သၣ်ယၣ်ဝတံၣ်၊ဝ့ၢ်သၣ်ယၣ်ဝတံၣ်ကညီဘျၢထံတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိတဘျီအံၤၦၤလၢ အဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်လိမ့ၢ် သရၣ်ဒိၣ်ဒီးကထၢၣ်အဲၣ်သီ၊ သရၣ်ဒီးကထၢၣ်န့ၢ်လ့အီၣ်၊ သရၣ်ဒိၣ်ထိသါ  ဒီးသရၣ်စၢ်ဟ့ၣ်ဂ့ၤ သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တိ၁်ထူမ့ၢ်ဝဲ ‘‘ဟံးန့ၢ်မူဒါဒီးဂဲၤလိ၁်အါထီၣ်’’ န့ၣ်လီၤ. ၦၤဟဲထီၣ်တၢ်မၤလိတဘျီအံၤ အိၣ်ဝဲ(၆ဝ)ဂၤ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ ၦၤကညီဘျၢထံခဝ့ၡၢၣ်၊ ပိ၁်ခွါဝဲၤကျိၤန့ၣ်လီၤ.

ကီၢ်ဟီကတးကညီဘျၢထံလံ၁်စီဆှံကၠိ အိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ ၃၁၅, ကညီတီၤထီကၠိကျဲ, တၣ်ငါဆဲၣ်တီၣ်ကဝီၤ ယဝ့ၢ်ဟီကတး (၃၁၂, ကရင်ကျမ်းစာကျောင်းလမ်း, တန်ငါးဆယ်တောင်ရပ်ကွက်, ဟသ်ာတမြို.) န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိအံၤ အိၣ်သဃဲၤဒီး ကညီတီၤထီကၠိလၢအဘၣ်ထွဲဒီး အမဲရကၤဘျၢထံမံးရှၢၣ်နရံၣ် န့ၣ်လီၤ. ကညီတီၤထီ ကၠိတဖျၢၣ်အံၤ မံးရှၢၣ်နရံၣ်တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒ် တၢ်သိၣ်လိအကၠိလၢ ဖိဒံဖိသၣ်ဒီး သူၣ်စၢ်သးဘီၣ်တဖၣ် ကမၤလိမၤဒိးတၢ်အဂီၢ်ဒီး ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ အမဲရကၤဘျၢထံ မံးရှၢၣ်နရံၣ်ကညီတီၤထီကၠိ (ဗြြ) န့ၣ်လီၤ. 
လၢခံဘၣ်တၢ်ကိးက့ၤအီၤလၢ (၁့်နူစျ ုၠမန ညံငါ့ ခှ့သသူ) န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၆၆ နံၣ် ပဒိၣ်ဟံးန့ၢ်က့ၤ မံးရှၢၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ်ဒီး ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်ဒုးကဲထီၣ်က့ၤအီၤလၢ ပဒိၣ်တီၤတၢ်သိၣ်လိကၠိန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ကီဖးဒိၣ်လၢ ကသိၣ်လိယုၤန့ၢ်ဖိလံၤတဖၣ်လၢ ထူဂ့ၢ်ယွၤဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. သတးဒီးခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ ဒ်သိးဖိလံၤတဖၣ် ကမၤလိဘၣ်ထူဂ့ၢ်ယွၤဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၆၇ နံၣ်, လါယူၤ (၁) သီန့ၣ် လံ၁်စီဆှံကၠိဘၣ်တၢ်စးထီၣ်အီၤဖဲ ဝ့ၢ်ဟီကတးကညီဘျၢထံမံးရှၢၣ် ကရၢၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤစးထီၣ်အသးလၢ ၦၤမၤလိတၢ်ဖိ (၁၁) ဂၤန့ၣ်လီၤ.

ကၠိအတၢ်ကွၢ်စိ
က. ဒ်သိးကသိၣ်လိမၤစၢၤက့ၤၦၤသးဆူၣ်မၤလိလံ၁်စီဆှံ, တၢ်စူၢ်တၢ်န၁် ဒီးယွၤဂ့ၢ်ပီညါ.
ခ. ဒ်သိးကကတဲ၁်ကတီၤ ၦၤသးဆူၣ်မၤတၢ်သးခုကစီၣ်အတၢ်မၤ
ဂ. ဒ်သိးကမၤစၢၤမၤၦဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်အတၢ်လိၣ်
ဃ. ဒ်သိးကမၤဘၣ်ယွၤအတၢ်မၤလၢတၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲးအဂီၢ်
င. ဒ်သိးကကျဲးစၢးဂဲၤလိ၁်လၢတၢ်ဟ့ၣ်လီၤ ယွၤဂ့ၢ်ပီညါအတၢ်မၤလိတဆီဘၣ်တဆီ
ကၠိမီထိၣ်မ့ၢ်ဝဲ ‘‘မူလၢခရံ၁်အဂီၢ်’’ ဖံ ၁း၂၁, ဒီး တနံၣ်ညါအံၤ ၂ဝ၂၂-၂ဝ၂၃ တၢ်မၤလိနံၣ် ဖျိကၠိမီထိၣ်မ့ၢ်ဝဲ ‘‘အိၣ်စံ၁်အိၣ်ကျၢၤ အိၣ်ဂၢၢ်အိၣ်ခၢၣ်’’ ၁ကရံၣ် ၁၅း၅၈, ၁ ပ့း ၅း၉-၁ဝ.

သရၣ်မုၣ်သတိၢ်ဖီ
ကၠိခိၣ်
ကီၢ်ဟီကတးကညီဘျၢထံလံ၁်စီဆှံကၠိ

       တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ဖုကံၣ်ကုၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ သရၣ်ဒိၣ် အဲၣ်န့ၢ်ဒံးဝါ, သရၣ်ဒိၣ်ပျဲၢ်ဘီ, သ့ၣ်ခိၣ်ဖိလူၢ်, သ့ၣ်ခိၣ်သရူၤဖီ, သ့ၣ်ခိၣ်ပျဲၣ်ဖီ, သ့ၣ်ခိၣ်ဖါကး, သးၦၢ်ထီအူဒီးကၠးအ့တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤ.
ကၠိဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤဖဲကၠးအ့သဝီ, နိၣ်တကီကီၢ်ဆၣ်, ကညီကီၢ်စဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်သူၣ်လီၤအသး ဖဲ (၁၉၃၁)နံၣ်ဒီး (၂ဝ၂၃)နံၣ်အံၤအိၣ်ဝဲ(၉၂)နံၣ် န့ၣ်လီၤ. ကၠိအတၢ်တိ၁်ထူမ့ၢ်ဝဲ ‘‘တီတုၤကတၢၢ်’’ လီၣ်ဖျါ ၂း၁ဝ န့ၣ်လီၤ. 
ကၠိအတၢ်မုၢ်လၢ်ကွၢ်စိမ့ၢ်ဝဲ 
(က) ဒ်သိးၦၤသးဆူၣ်မၤတၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ် ကသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ထူဂ့ၢ်ယွၤကျိၤအဂီၢ်.
(ခ)  ဒ်သိးတၢ်ရၤလီၤတၢ်သးခုကစီၣ် လၢကီၢ်ပံၤယီၤဒီး ကီၢ်အဂၤတဖၣ်အပူၤဒီး လၢတၢ်မၤဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ခရံ၁်ဖိတၢ်စူၢ်တၢ်န၁်ဒီး တၢ်သ့မၤတၢ်သးခုကစီၣ်အတၢ်မၤအဂီၢ်. 
(ဂ)  ဒ်သိးတၢ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ၦၤကညီဘျၢထံခဝ့ရှၢၣ်ဒီး ကီၢ်ပယီၤဘျၢထံခဝ့ရှၢၣ် လၢတၢ်ရၤလီၤခရံ၁်အတၢ်သးခုကစီၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်.
(ဃ) ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် တနံၣ်တဘျီ, လၢတၢ်ရ့လိ၁်တၢ်ဘူၣ်သကိးဘါသကိးလၢ တၢ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါ ယလၢသူၣ်လၢသးဒီး တၢ်မၤဝံၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဂီၢ်. 
ကၠိအတၢ်ပနီၣ်, တၢ်ဂီၤမ့ၢ်ဝဲ ထိၣ်လွံၢ်ယူၤ ဃၣ်အမဲ၁်လၢအထွဲ, အဖီလ၁်အိၣ်ဒီးလပီ, အဃၢၤဆၣ်ခံဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
ထိၣ်လွံၢ် - အခီပညီမ့ၢ်ယွၤအသးစီဆှံ
လပီ  - အခီပညီမ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲ၁်
ဆၣ်  - အခီပညီမ့ၢ် ခရံ၁်အတၢ်ကပီၤ
အခီပညီပ၁်ဖှိၣ်မ့ၢ်ဝဲ ‘‘ၦၤလၢအယွၤအတၢ် စိ၁်တၢ်သးခုကစီၣ်ကိးဂၤဒဲးယွၤအသးစီဆှံကနဲၣ်လိအီၤလၢ ကမၤနၢၤဟီၣ်ခိၣ် အတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲ၁်ဒီး ကကဲထီၣ် တၢ်ကပီၤလၢခရံ၁်အဂီၢ်’’ န့ၣ်လီၤ.

သရၣ်မုၣ်ဒံဆၢ
ကၠိခိၣ်
တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ဖုကံၣ်ကုၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ

        ကီၢ်တီအူပကူ ဘျၢထံလံ၁်စီဆှံကၠိ ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်အီၤလၢ သရၣ်ဒိၣ်လဲထၣ်ဖဲ ၁၉၇၇နံၣ် လါယူၤ (၁) သီန့ၣ်လီၤ. ကၠိအတၢ်တိ၁်ထူ မ့ၢ်ဝဲ ‘‘တီတုၤအကတၢၢ်’’ န့ၣ်လီၤ.
တချုးလၢ ကီၢ်တီအူပကူဘျၢထံလံ၁်စီဆှံကၠိ အိးထီၣ်ဒံးအခါ ကီၢ်တီအူပကူတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒီး ကီၢ်တီအူသၣ်တီၣ်ဘှဲမိၤၦၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဖံးသကိးမၤသကိးတၢ်ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် လံ၁်စီဆှံကၠိတဖျၢၣ် ဖဲချၢၣ်မုၢ်ဃါသဝီ န့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ‘‘ချၢၣ်မုၢ်ဃါ လံ၁်စီဆှံကၠိ’’ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ် စးထီၣ်အီၤဖဲ ၁၉၆ဝ နံၣ် ယလါယူၤ (၁)သီန့ၣ်လီၤ. ကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးကဒီးအမံၤလၢ ‘‘ကီၢ်တီအူခရံ၁်ဖိခိၣ်နၢ်ကၠိ’’ ဒီးလၢခံကတၢၢ် ဘၣ်တၢ်ကိးက့ၤအီၤလၢ ‘‘ကီၢ်တီအူကညီဘျၢထံခရံ၁်ဖိလံ၁်စီဆှံကၠိ’’ န့ၣ်လီၤ. လၢခံမ့ၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤအဃိ ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်ဆိကတီၢ်အီၤဖဲ ၁၉၇၅ နံၣ် လါဖ့းဘြူၤအါရံၤ(၂၁)သီန့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲ ၁၉၇၇နံၣ် ဘၣ် တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤ ‘‘ကီၢ်တီအူပကူဘျၢထံလံ၁်စီဆှံကၠိ’’ ကၠိအိၣ်ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ကီၢ်တီအူပကူ ဒီးကီၢ်တီအူသၣ်တီၣ်ဘှဲမိၤၦၤ ကမၤသကိးတၢ်န့ၣ်လီၤ.
သရၣ်မုၣ်အမတ့ၣ်ထူ
ကၠိခိၣ်
ကီၢ်တီအူပကူဘျၢထံလံ၁်စီဆှံကၠိ