လံ၁်စီဆှံကၠိ မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢ တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်လၢတၢ်မၤဒိၣ်ထီၣ်လဲၢ် ထီၣ်ယွၤ အဘီအမုၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံ၁်စီဆှံကၠိအဆိကတၢၢ် လၢပကီၢ်ပံၤယီၤအပူၤ ဘၣ် တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ၁၈၃၆ နံၣ် ဖဲဝ့ၢ်မီၣ်လမၠဲၣ် ခီဖျိ Rev. Howard Macolm န့ၣ် လီၤ. ဖဲ ၁၈၄၅ နံၣ် သရၣ်ဘံန့Dr. J.G Binnay ဒုးအိၣ်ထီၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိလီၤဆီလၢ ၦၤကညီဖိတဖၣ်အဂီၢ် ဖဲဝ့ၢ်မီၣ်လမၠဲၣ် ထီလူၢ်ခိၣ်, ခဲအံၤမ့ၢ်ဝဲနီၢ်ဂံၢ် (၄) တီၤထီကၠိအိၣ်ဝဲ အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိအဆိကတၢၢ်တဖျၢၣ် လၢၦၤကညီအကျါန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၁၉၅၉ နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ လံ၁်စီဆှံကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်က့ၤသုးက့ၤအီၤဆူ သရၣ်ဝ့ၢ်တူးကၠိကရၢၢ်ပူၤ လၢဝ့ၢ်တကူၣ်န့ၣ်လီၤ. တုၤလီၤဆူ (၁၈၆၄) နံၤန့ၣ် ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်သုးက့ၤကဒီးအီၤဆူ ကီၢ်ပံၤယီၤဘျၢထံဝဲၤလီၢ်ခၢၣ်သး ဝ့ၢ်တကူၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢကၠိခိၣ်, ကၠိအထြၢးစတံတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်အသီတတီၤ လၢလံ၁်စီဆှံ ကၠိအဂီၢ်အဃိ ဖဲ(၁၈၉ဝ) နံၣ် သုးက့ၤကၠိအလီၢ်ဆူ လံ၁်စီဆှံကၠိကရၢၢ်အ့စ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဟီၣ်ခိၣ် တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီ (၁၉၃၈-၁၉၃၅) နံၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးဝံၤဝဲဒၣ်ဖဲ (၁၉၄၅) နံၣ်ဒီး ကၠိအံၤဘၣ်တၢ်သုးက့ၤအီၤဆူ အ့စ့ၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ တၢ်လူၢ်ခိၣ်ဖဲ (၁၉၄၅) နံၣ်ဒီးအိၣ်ဝဲ တုၤအဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤတဲ၁်တူ၁်ဝဲ ဖဲလံ၁်စီဆှံကၠိပိ၁်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပိ၁်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ဘၣ်တၢ် က့ၤသုးက့ၤအီၤဆူ အ့စ့ၣ်တၢ်လူၢ်ခိၣ် အဆၢကတီၢ်အခါ သရၣ်အဲန့ၢ်ဒံၢ်ဝါဒီး ကၠးအ့တၢ် အိၣ်ဖှိၣ်သူၣ်က့သးၦၢ်တဖၣ် အိးထီၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိအဆိကတၢၢ် ဖဲကၠးအ့တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပူၤဖဲ (၁၉၃၁) နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ် တရံးအသးဒီးဖဲဟီၣ်ခိၣ် တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီ အခါ ကၠိဘၣ်တၢ်ပ၁်ကတီၢ်အမဲ၁်ညါ ပၦၤကလု၁်ဂဲၤလိ၁်ဃ့ထံဃ့ကီၢ်အဃိ တၢ် တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးအိၣ်ထီၣ်ကဒီး သန၁်က့ကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်ဟးစိ၁်ဝ့ၤဝီၤအီၤဆူ သဝီလၢခိ တတီၤဝံၤတတီၤလီၤ. လၢခံကတၢၢ် (၁၉၅၆)နံၣ် လါနူၤအါရံၣ် (၂၄) သီ, သူၣ်က့သးၦၢ် သသမါတဖၣ် အိၣ်ဖှိၣ်စံၣ်ညီၣ်တဲ၁်က့ၤဝဲလၢ တၢ်ကသုးက့ၤကၠိအံၤဆူ ကၠးအ့န့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်တုၤခဲအံၤ ကၠိအိးထီၣ်က့ၤဝဲအလီၢ်ဖဲ ကၠိအိၣ်ဝဲအခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ (၁၉၅၆) နံၣ် ကၠိအံၤလဲၤတၢ်လၢ ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တုၤလီၤက့ၤလၢ (၁၉၆၈) နံၣ် ဒ်သိးကၠိအံၤလဲၤတၢ် ကသ့ဝဲကဆူၣ်ထီၣ်အဂီၢ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်က့ၤအီၤလၢ ကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိဒီး ကိးန့ၢ်အမံၤလၢ ကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ဖုကံၣ်ကူၣ် လံ၁်စီဆှံကၠိ ကၠးအ့န့ၣ်လီၤ.
ဖဲကီၢ်ကၠးအ့ ကဲထီၣ်က့ၤ ဆၢထၢၣ်က့ၤဝဲဒ် ကီၢ်တဘ့ၣ်အသိးအခါ ကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်အးလီၤက့ၤ ဖုကံၣ်ကူၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိဆူ ကီၢ်ကၠးအ့ဝံၤအလီၢ်ခံဝံၤ ကီၢ် ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်ဖိလံၤတဖၣ် စံးဝဲလၢ ပကမၤသီအီၣ်သီန့ၣ်လီၤ. စိၤဆၢကတီၢ်ဖဲ အခါန့ၣ် ပကဃုမၤန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီး ပကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကီမးဘၣ်ဆၣ် ယွၤမၤန့ၢ်ၦၤအဃိ ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ညီညီဖိန့ၣ်လီၤ. လၢခံ ကတၢၢ်ပမၤန့ၢ်ဘၣ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢ ပကတ့ထီၣ်ပလံ၁်စီဆှံကၠိအသီအံၤလၢ ဝ့ၢ်တၢ်ကြဲၢ်န့ၣ် လီၤ. ပကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိကရၢၢ် အဟီၣ်ခိၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် (၁၅) အ့ကၢၣ် ဒီးပသူၣ်ထီၣ်ဘၣ် ကၠိအတၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖျၢၣ်ဘၣ်တဖျၢၣ် ဒ်ကၠိအက့ၢ်အဂီၤ လိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.
ပကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ လၢအိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ ဝ့ၢ်တၢ်ကြဲၢ်အံၤ ပစးထီၣ်အိးထီၣ်ဘၣ်ပကၠိအတၢ်မၤလိဖဲ (၂ဝ၁၂)နံၣ်ဒီး အိၣ်လံ (၁၁) နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပကီၢ်ကၠိအတၢ်တိ၁်ထူမ့ၢ်ဝဲ‘‘ဂဲၤဆၢထၢၣ် ကပီၤထီၣ်တက့ၢ်’’ ၆ဝး၁ န့ၣ်လီၤ. ပကီၢ်ဖၣ်အၣ်-မီၣ်လမၠဲၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိအံၤ မ့ၢ်လၢကစၢ်ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ လၢ အနံၣ် (၁ဝ) အတီၢ်ပူၤ ဆံးစၢ်ထီၣ်ဘၣ်ဖိမုၣ်ဖိခွါ ၦၤမၤယွၤအတၢ်မၤ C.TS (၆၅) ဂၤ L.Th(၇၁) ဂၤ Special(၇) ဂၤ Music(၂ဝ) ဂၤခဲလၢ၁် ပ၁်ဖှိၣ်အိၣ်ဝဲလံ (၁၆၃) ဂၤလံန့ၣ်လီၤ.
တနံၤအံၤ ပအိးထီၣ်ဘၣ်က့ၤပကၠိဖဲ (၇.၆.၂ဝ၂၃) မုၢ်သၢနံၤ ဂီၤ (၁ဝးဝဝ) နၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ. (၆.၆.၂ဝ၂၃) ဂီၤ (၁ဝးဝဝ) နၣ်ရံၣ်အိၣ်ဒီး ကၠိပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံ၁် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ.
က. ကၠိတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်
က. (၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄) တၢ်မၤလိနံၣ်အပူၤ ပကၠိဖိအိၣ်ဝဲ C.TS (၄ဝ) ဂၤ L.Th (၆၆) ဂၤ Special (၇၃)ဂၤ ဒီး Music(၇) ဂၤ ခဲလၢ၁်ပ၁်ဖှိၣ်အိၣ်ဝဲ (၁၁၆) ဂၤ န့ၣ်လီၤ.
ခ.သရၣ်,သရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ်လၢ၁်ဆၢလၢ၁်ကတီၢ်အိၣ်ဝဲ
မုၣ် (၈) ဂၤဒီး ခွါ (၃)ဂၤ, ခီဖးသရၣ်သရၣ်မုၣ် ခွါ (၂) ဂၤ, မုၣ်(၁) ဂၤ, ခဲလၢ၁် (၁၄) ဂၤန့ၣ်လီၤ.
ဂ. ၂ဝ၂၂-၂ဝ၂၃ တၢ်မၤလိနံၣ် ကၠိဖိလၢအဖျိထီၣ်
C.TS(၆) ဂၤ L.Th(၉) ဂၤ Special (၃) ဂၤ, ဒီး Music (၇) ဂၤ ခဲလၢ၁်ပ၁်ဖှိၣ်အိၣ်ဝဲ (၂၅) ဂၤန့ၣ်လီၤ.
ဃ. ကၠိအတၢ်မၤလိမၤဒိးတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ
C.TS- သၢနံၣ်တၢ်မၤလိ
L.Th- လွံၢ်နံၣ်တၢ်မၤလိ
Music- ခံနံၣ်တၢ်မၤလိ ဒီး
Special- တနံၣ်တၢ်မၤလိ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
သရၣ်မုၣ်ဒီးကထၢၣ်လဘၤနိၣ်
ကၠိခိၣ်ဒိၣ်
