လံာ်စီဆှံကၠိအံၤဘၣ်တၢ်ပ၁်ဖှိၣ်က့ၤအသးဆူကၠိတဖျၢၣ်ဃီဒ်အမ့ၢ် ၦၤကညီပိ၁်ခွါလံ၁်စီဆှံကၠိ ဘၣ်တၢ်ပ၁်ဂၢၢ်အီၤ လၢအစးထီၣ်လၢ (၁၈၄၅) နံၣ်ဒီး ၦၤကညီပိ၁်မုၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိ အတၢ်စးထီၣ် ဘၣ်တၢ် ပ၁်ဂၢၢ်အီၤလၢ (၁၈၉ရ) နံၣ်န့ၣ်လီၤ. မၤကဒီးၦၤကညီဘျၢထံခဝ့ရှၢၣ် စးထီၣ်တီၤဒိၣ် လ၁်လံ၁်အုၣ်သးတၢ်မၤလိအတီၤ (Diploma in Theology) ဖဲ (၁၉ရ၃) နံၣ်ဒီး တီၤ ဒိၣ်တု၁်တၢ်မၤလိအတီၤ (B.Th) ဖဲ (၁၉၈၂) နံၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်မၤသကိးဒီး ၦၤကညီ ပိ၁်ခွါ လံ၁်စီဆှံကၠိဒီး ၦၤကညီပိ၁်မုၣ်လံ၁်စီဆှံကၠိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
လီၤဆီဒၣ်တၢ်ဖဲ တၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်စံးဘျုးႇွၤဒီးမၤလၤကပီၤ ဖုသၣ်ဖၠူၣ်ဒိးဘျၢ ထံၦဲၤထီၣ် (၁၅ဝ) နံၣ် အတၢ်တိ၁်ကျဲၤအခီၣ်ထံး (၅) နံၣ် (၁၉ရ၉ - ၁၉၈၃) နံၣ်အပူၤ န့ၣ် တၢ်သုးကျဲၤတ့ၢ်တၢ်ကတဲ၁်ကတီၤ ဒုးဒိၣ်ထီၣ်ခိၣ်နၢ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤခီဖျိ ဆီၣ်ထွဲ ၦၤသးစၢ်တဖၣ်လၢ ကမၤလိထီထီၣ်ဘၣ် ယွၤဂ့ၢ်ပီညါတၢ်မၤလိ အတီၤဒ် (B.D) ဒီး (M.Th) တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သုးတၢ်ကျဲၤအံၤ အတၢ်ကွၢ်စိမ့ၢ်တၢ်ကသုးထီထီၣ်ဘၣ် ၦၤ ကညီအလံ၁်စီဆှံကၠိ အတၢ်သိၣ်လိအပတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ကွၢ်စိအိၣ်ဝဲအသိး ဖဲ (၁၉၈၂) နံၣ်န့ၣ် ဒ်ပပ၁်ဖျါတ့ၢ်လံအသိး လၢကစၢ်ယွၤအဘျုးအဃိ တၢ်သိၣ်လိအပတီၢ် ဘၣ်တၢ်သုးထီထီၣ်အီၤန့ၢ်ဝဲ တုၤလၢ (B.Th) အတီၤန့ၣ်လီၤ.
လၢအခီၣ်ထံးဖဲ တၢ်စးထီၣ် (Dip. Theol) တၢ်သိၣ်လိအတီၤဒီး (B.Th) တၢ်မၤလိအတီၤတဖၣ်အခါန့ၣ် တီၤ (၂)တီၤအံၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဘၣ်တၢ်ကွၢ်ထွဲအီၤလၢ ခဝ့ရှၢၣ်နဲၣ်ရွဲၣ် သရၣ်ဒိၣ်ခဖြီးကၠီၣ်ဒွ့ လီၤဂ၁်ဒ်လံ၁်စီဆှံကၠိ လီၤလီၤဆီဆီ တဖျၢၣ်အသိးဒီး အိၣ်ဖျါဝဲဒ်ၦၤကညီဘျၢထံခဝ့ရှၢၣ် အလံ၁်စီဆှံကၠိအိၣ်(၃)ဖျၢၣ် မ့ၢ်လၢ အထြၢးစတံလၢ အကွၢ်ထွဲကၠိ အိၣ်လီၤဆီလိ၁်သး (၃) ဖုအပူၤအံၤအါဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် ၦၤတဂၤဃီလၢ အဘၣ်လၢ၁်ဂံၢ်လၢ၁်ဘါ ယလၢ၁်ဆၢလၢ၁်ကတီၢ်အါဘျီန့ၣ်လီၤ. သၦၢ်ကတၢၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤဒိၣ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့လီၤန့ၣ် ပနၢ်ပၢၢ်ပဝဲဒၣ် သ့န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်အံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ကလၢၢ်ဘၣ်က့ၤဝဲလၢ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါန့ၣ် အိၣ်ှ့ပါ အသးဒီး တၢ်လၢ၁်ဘူၣ်လၢ၁်စ့ၤစ့ၢ်ကီး တၢ်ဘၣ်သုးကျဲအီၤ ဒီကထၢလိ၁်သးအဃိ ထံၣ်ဝဲလၢကျဲအဂ့ၤကတၢၢ် မ့ၢ်တၢ်ကပ၁်ဖှိၣ်က့ၤ ၦၤကညီဘျၢထံခဝ့ရှၢၣ်အလံ၁်စီဆှံကၠိ (၃) ဖျၢၣ်လၢ အတၢ်ကွၢ်စိမ့ၢ်ဒၣ် တၢ်ဒ်သိးသိးတမံၤဃီ ယအတၢ်သိၣ်လိအဂ့ၢ်အကျိၤ မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ ယၦၤသိၣ်လိတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ၦၤတဖုဃီဒီး ထြၢးစတံအကမံးတံ၁်ဖိအါ ဒၣ်တၢ်တက့ၢ် မ့ၢ်ဒၣ်ၦၤတဂၤဃီဆူကၠိတဖျၢၣ်ဃီန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သုးတၢ်ကျဲၤ ဘၣ်တၢ်မၤအီၤတဆီဘၣ်တဆီ အိၣ်ဒီးအကျဲအကပူၤဒၣ်ဝဲ ယထြၢးစတံတဖၣ် အိၣ်ဖှိၣ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤသကိးဝဲ တဘျီဘၣ်တဘျီလီၤတံၢ်လီၤဆဲး အိၣ်ဒီး တၢ်ဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး လၢကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဂီၢ်သတးဒီး ကၠိတဖၣ်အံၤ ပ၁်ဖှိၣ်က့ၤအသး ဒ်ကၠိတဖျၢၣ်ဃီအသိး စးထီၣ်ဖဲ (၁၉၈၆) နံၣ်ဒီး ကဲထီၣ်က့ၤဝဲ ‘‘ၦၤကညီဘျၢထံယွၤဂ့ၢ်ပီညါဖၠၣ်စိမိၤ’’ န့ၣ်လီၤ.
(၁၉၈၇) နံၣ်အလီၢ်ခံ သရၣ်၊သရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ်တနီၤ မၤန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယ၁်လၢ ကဟးထီၣ်မၤလိဘၣ်တၢ်ဆူ ထံဂၤကီၢ်ဂၤလၢ တၢ်မၤလိအါထီၣ်တၢ်အဂီၢ်ဒီး ဟဲက့ၤကဒါက့ၤပှီၢ်ပှီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အိၣ်ဝဲအသိး သရၣ်၊သရၣ်မုၣ် သးစၢ်လၢခံတဖၣ်စ့ၢ်ကီး လဲၤဒီးဟဲက့ၤဝဲလီၤ. တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒ်သိးအံၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ် လၢကၠိအတၢ်လဲၤဆူညါ တပယူာ်ဃီအဂီၢ်အသိး ကဘၣ်တၢ်သုးကျဲၤဒၣ်အီၤထီဘိ န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤထီၣ်လဲၤထီအပူၤ ဒ်ကစၢ်ႇွၤဒုးထံၣ်ကၠိခိၣ်ကၠိနၢ် သရၣ်၊သရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ်တဖၣ်အသိး တၢ်မၤလိအတီၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်သုးထီထီၣ် စ့ၢ်ကီးအီၤန့ၣ်လီၤ.
(က) ထူဂ့ၢ်ယွၤကျိၤတၢ်သိၣ်လိတဖၣ် အတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီ (Theological Education)
(၁) ဖဲ (၂ဝဝ၁) နံၣ်န့ၣ် Diploma of Theology (Dip.Theol) တၢ်မၤလိဘၣ်တၢ် သုးထီထီၣ်အီၤဆူ (Bachelor of Theological Studies, B.T.S)
(၂) ဖဲ (၂ဝဝ၃) နံၣ်န့ၣ် Master of Arts in Religion (MAR) တၢ်မၤလိဘၣ်တၢ်စး ထီၣ်အီၤ
(၃) ဖဲ (၂ဝဝ၃) နံၣ်န့ၣ် Master of Divinity (M.Div) ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်အီၤ
(၄) ဖဲ (၂ဝဝ၃) နံၣ်န့ၣ် Certificate of Church Music (CCM) ဘၣ်တၢ်စးထီၣ် အီၤဒီး အိၣ်ဒီးတၢ်တိ၁်ကျဲၤလၢ ကဟ့ၣ်ဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအတီၤတုၤလၢ မံၤလၤ ဒိၣ် Bachelor ဒၣ်လဲ၁်လီၤ.
(ခ) ပီညါသဘျ့ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်မၤလိ (Liberal of Arts)
ဒ်တၢ်လိၣ်အိၣ်ဝဲအသိး စးထီၣ်လၢ (၂ဝဝ၃) နံၣ်န့ၣ် တၢ်မၤၦဲၤန့ၢ်ဘၣ် ဖိလံၤသူၣ်စၢ်သးဘီၣ်တဖၣ် အတၢ်မၤလိ လၢနီၢ်ခိတကပၤအဂီၢ် ပီညါသဘျ့ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢလ၁်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်သုးကျဲၤအီၤတဆီဘၣ်တဆီ တပတီၢ်ဘၣ်တပတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
(၁) မံၤလၤဒိၣ်တၢ်မၤလိလၢ အဲကလံးကျိ၁် (Bachelor in Communicative English) ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်သုးကျဲၤအီၤစးထီၣ် လၢလံ၁်အုၣ်သး (Certificate) အပတီၢ်န့ၣ် လီၤ.
(၂) မံၤလၤဒိၣ်လၢ ခီၣ်ဖၠူၣ်ထၢၣ်စဲအ့ၣ် (Bachelor in Computer Science) အပတီၢ် န့ၣ်လီၤ.
(၃) မံၤလၤဒိၣ်လၢ တၢ်ပၢဆှၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွ၁် (Bachelor in Business Administration) ဘၣ်တၢ်သုးကျဲၤစ့ၢ်ကီးအီၤ စးထီၣ်လၢ လံ၁်အုၣ်သး (Certificate) န့ၣ်လီၤ. လၢပီညါ သဘျ့ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်အဂီၢ် ပစံးဘျုးယွၤလၢ ပအိၣ်ဒီးပၦၤကညီသရၣ်၊သရၣ်မုၣ်လၢ အမၤတ့ၢ်တၢ်လၢ ခီလ့ၣ်ကၠိတဖၣ်ဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤအကျိၤဘၣ်ထွဲတဖၣ် လၢအဟဲမၤသကိးတၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
(၄) မံၤလၤဒိၣ်လၢ ၦၤကညီကျိ၁် (Karen Language Degree) ဘၣ်တၢ်အိးထီၣ်စ့ၢ် ကီးအီၤလၢ တၢ်ကတိ၁်ပ၁်က့ၤဒီး နီၤဟ့ၣ်ၦၤကညီကျိၤဒီး လံ၁်လဲၢ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်အံၤအမဲ၁်ညါ စးထီၣ်လၢ (၁၉၉၉) နံၣ်န့ၣ် ကၠိစးထီၣ်သုးကျဲၤဟ့ၣ် ၦၤမၤတၢ်သးခုကစီၣ် ဖျိးစိတဖၣ်လၢ တၢ်လၤကပီၤ (D.D ဒီး MOCS) တဖၣ်န့ၣ် လီၤ.
ကၠိအိၣ်ဒီးတၢ်တိ၁်ပ၁်လၢ တုၤဃီၤ (၂ဝ၂ဝ) နံၣ်ဖဲ လံ၁်စီဆှံကၠိလၢ ၦၤကညီဖိ အဂီၢ် ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်အီၤၦဲၤထီၣ် (၂ဝဝ) နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယကဆိကတီၢ်ကွံ၁်တၢ်သိၣ်လိ လၢ (L.Th) အတီၤမ့ၢ်လၢ ပကီၢ်လံ၁်စီဆှံကၠိတဖၣ် စးထီၣ်တ့ၢ်လံတီၤအံၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး တိ၁်ပ၁်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢကစးထီၣ် (M.Theol) တီၤတၢ်မၤလိန့ၣ်လီၤ.
သရၣ်ဒိၣ်ဒီးကထၢၣ်ခရံ၁်စတိၣ်ဖၢၣ်ဒ့
ကၠိခိၣ်ဒိၣ်
ၦၤကညီဘျၢထံယွၤဂ့ၢ်ပီညါဖၠၣ်စိမိၤ